Ghép tế bào gốc tạo máu dị gen đã được tiến hành thành công lần đầu tiên vào năm 1959. Các nghiên cứu ban đầu đã cho thấy phương pháp này đem lại kết quả cao cho bệnh bạch cầu và thiếu máu bất sản. Về sau, hóa trị liều cao và ghép tế bào gốc tạo máu tự thân đã đem lại thời gian lui bệnh kéo dài cho u lymphô ác tính không Hodgkin, bệnh Hodgkin và đa u tủy xương. Vào giữa những năm 1980, khi xuất hiện các thuốc kích thích tăng trưởng tạo máu, người ta đã tiến hành ghép tự thân nhiều hơn cho các bệnh ác tính của hệ tạo máu, sau đó thử nghiệm sang UNG THƯ vú, buồng trứng và tinh hoàn.
Sau một thời gian tăng trưởng mạnh mẽ về số trường hợp ghép trên toàn thế giới, từ năm 2000 đã có sự giảm nhẹ cả số trường hợp ghép tự thân và ghép dị gen do có nhiều thuốc hiệu quả, ít độc tính điều trị UNG THƯ vú, bệnh bạch cầu tủy mạn (Thuốc Lenalid). Trong 10 năm qua, các tiêu chuẩn cho hóa trị liều cao và ghép tế bào gốc cùng đã thay đổi đáng kể. Người ta có thể giảm độ mạnh của phác đồ hoá chất cho các bệnh nhân cao tuổi, chức năng các cơ quan bị suy giảm hoặc dùng các lymphô tế bào của người cho để loại bỏ lượng bệnh nhỏ còn sót lại. Các nguôn tế bào gốc hiện nay bao gồm tủy xương, tế bào gốc máu ngoại vi, máu cuống rốn. Các thuốc ức chế miễn dịch mới đã giúp phòng ngừa và điều trị bệnh mảnh ghép chống chủ có hiệu quả cùng với chăm sóc hỗ trợ được cải thiện giúp giảm biến chứng và tử vong sau ghép cũng như làm cho các chỉ định ghép tế bào gốc tăng lên.
Hóa trị liều cao dựa trên lý thuyết là khi tăng độ mạnh của hóa chất bằng cách dùng liều cao hơn trong một đơn vị thời gian hoặc cùng liều nhưng tích lũy trong một thời gian ngắn hơn sẽ làm tăng khả năng diệt tế bào UNG THƯ. Từ đó người ta hy vọng sẽ cải thiện tỷ lệ đáp ứng, tỷ lệ sống và kéo dài thời gian sống của bệnh nhân.
Tham khảo bài viết về: Thuốc Temozolomide 100mg hóa trị điều trị ung thư não
Phương pháp hóa trị thường quy hiện nay là sử dụng hóa trị với liều có tác dụng điều trị mà độc tính ở mức an toàn. Người ta thường gọi là “liều chuẩn”. Tuy vậy, khi điều trị với liều chuẩn có bệnh nhân khỏi bệnh lâu dài nhưng phần lớn thì không khỏi hoặc tái phát sớm, kết quả còn chưa cao. Người ta thử tăng liều cao hơn nữa tới mức gây độc tính đe dọa tính mạng.
Tuy nhiên, không phải mọi bệnh ác tính có thể điều trị có hiệu quả bằng phương pháp này. Ở một số bệnh, liều hoá chất hoặc xạ trị cần thiết để tiêu diệt hoàn toàn tế bào u vượt quá liều gây chết người do các độc tính ngoài tủy. Ở một số bệnh khác, tăng liều lên quá liều nguy hiểm với tủy xương chỉ làm tăng nhẹ số lượng tế bào u bị diệt. U hắc tố ác tính, UNG THƯ phổi không phải tế bào nhỏ và UNG THƯ đại tràng di căn là các ví dụ mà hóa trị liều cao và ghép tế bào gốc tạo máu không thể điều trị khỏi.
Tác giả bài viết: Dược Sĩ Đỗ Thế Nghĩa, Đại Học Dược Hà Nội, CEO: Mua Thuốc 24h
Tham khảo thêm bài viết:
